Otaczająca rzeczywistość stawia przed nami coraz to nowe wyzwania i wymagania, którym współczesne szkoły powinny umieć sprostać. Ich ważnym zadaniem staje się poszukiwanie dróg i sposobów dochodzenia do nowych, niełatwych celów. Takie same zadania stawia przed szkołami państwo formułując jasne, ogólnie akceptowane wymagania, które pozwalają szkołom na wytyczenie kierunków działania, jednocześnie umożliwiając zespołom szkolnym prowadzenie swojej działalności zgodnie z lokalnymi potrzebami i możliwościami. Wymagania te wskazują szkołom właściwe kierunki rozwoju. Obowiązujące od października 2009r. rozporządzenie o nadzorze pedagogicznym wprowadza do edukacji Nowy System Ewaluacji Oświaty, którego zadaniem jest ocena stopnia spełniania przez szkoły wymagań określonych przez państwo.
Ewaluacja to rodzaj badań społecznych, dzięki którym ewaluatorzy uzyskują informacje na temat pracy szkoły, formułują opis jej działań oraz wnioski, które powinny stanowić kierunki rozwoju placówki. W nowej formule nadzoru pedagogicznego równorzędnymi podmiotami od których uzyskuje się informacje są: dyrektor szkoły, nauczyciele, pracownicy niepedagogiczni, władze samorządowe, uczniowie, rodzice oraz partnerzy szkoły.
Główną zasadą w trakcie przeprowadzania ewaluacji jest zasada trangulacji, czyli pozyskiwanie informacji z różnych źródeł i porównanie ich zbieżności.
Im bardziej uzyskane informacje się potwierdzają tym lepiej świadczy to o jakości pracy danej placówki.
Ewaluacja zakłada opis pracy szkoły w zakresie czterech obszarów działania.
Efekty - obejmujący wszystko, co zostaje uznane za wartościowy i pożądany rezultat pracy szkoły.
Procesy - obejmujący wszystkie procesy prowadzące do pojawienia się efektów.
Środowisko - obejmujący istotne aspekty współpracy z lokalnymi i regionalnym środowiskiem szkoły.
Zarządzanie - obejmujący działania zarządcze wpływające na trzy poprzednie obszary.
Ewaluacja zakłada, iż głównym celem wszystkich osób zaangażowanych w system edukacji jest przede wszystkim dobro i rozwój uczących się.
Im bardziej uzyskane informacje się potwierdzają tym lepiej świadczy to o jakości pracy danej placówki.
Ewaluacja zakłada opis pracy szkoły w zakresie czterech obszarów działania.
Efekty - obejmujący wszystko, co zostaje uznane za wartościowy i pożądany rezultat pracy szkoły.
Procesy - obejmujący wszystkie procesy prowadzące do pojawienia się efektów.
Środowisko - obejmujący istotne aspekty współpracy z lokalnymi i regionalnym środowiskiem szkoły.
Zarządzanie - obejmujący działania zarządcze wpływające na trzy poprzednie obszary.
Ewaluacja zakłada, iż głównym celem wszystkich osób zaangażowanych w system edukacji jest przede wszystkim dobro i rozwój uczących się.
Aby uzyskać rzetelne i obiektywne dane, które służą do sporządzania raportu, w procesie ewaluacji wykorzystuje się szereg narzędzi. Jest przeprowadzany wywiad z dyrektorem szkoły, wywiad z rodzicami, z uczniami, z pracownikami niepedagogicznymi oraz z partnerami i przedstawicielami władz samorządowych. Przeprowadzana jest również ankieta z nauczycielami, z uczniami oraz z rodzicami uczniów klasy V w szkole podstawowej lub klasy II w gimnazjum. Dodatkowo informacje pozyskiwane są z obserwacji zajęć z uczniami
i obserwacji szkoły.Ostatnim etapem jest sporządzenie raportu, który powinien stanowić podstawę do analiz pracy placowki i budowania planów działań. Zawiera opis i komentarz do zebranych danych i poziom spełniania wymagań ( 17 przy ewaluacji całościowej) oraz wnioski – opis mocnych stron i tego, co powinno być poprawione.
Tak sprawowany system nadzoru pedagogicznego niesie za sobą konieczne zmiany w funkcjonowaniu szkoły i nakłada nowe obowiązki.
- Nakłada na wszystkie podmioty związane z pracą szkoły tj. dyrektora, nauczycieli, pracowników niepedagogicznych uczniów a także rodziców odpowiedzialność za jakość pracy placówki.
- Wymusza poczucie odpowiedzialności za rzetelne wypełnianie ankiet i udzielanie odpowiedzi w trakcie wywiadów.
- Wymusza również dbanie o odpowiedni przekaz informacji na drodze szkoła- dom i dom – szkoła.
- Zachęca do angażowania się rodziców i innych środowisk w życie szkoły.
- Powoduje konieczność otwarcia się szkoły na środowisko lokalne, podejmowania różnorodnych inicjatyw.
- Odpowiednie zarządzanie placówką i dbanie o jej ustawiczny rozwój.
- Podejmowanie starań o pozyskiwanie sojuszników.
- Wychodzenie szkoły naprzeciw oczekiwaniom uczniów, rodziców oraz środowiska lokalnego.
- Dbanie o jak najlepsze spełnianie wymagań i realizowanie kierunków polityki oświatowej wyznaczanych przez ministerstwo.
W roku szkolnym 2010/2011 nasze gimnazjum wzięło udział w Programie Wzmocnienia Efektywności Systemu Nadzoru Pedagogicznego i Oceny Jakości Pracy Szkoły.
Projekt realizowany przez Ośrodek Rozwoju Edukacji w partnerstwie z Uniwersytetem Jagiellońskim. Efektem udziału w programie było przeprowadzenie w gimnazjum ewaluacji całościowej w zakresie czterech obszarów i opis stopnia spełniania siedemnastu wymagań.
Szkoła uzyskała bardzo wysokie oceny wyrażone literami oraz bardzo pozytywne wnioski.Jedenaście wymagań oceniono na B i sześć wymagań na A.
Sformułowano następujące wnioski:
- Realizowane w szkole innowacje i projekty edukacyjne wyzwalają wśród uczniów wielokierunkową aktywność nastawioną na wysokie wyniki nauczania, rozwijanie zainteresowań, talentów, kształtowanie postaw obywatelskich i patriotycznych
- Uczniowie inicjują szereg działań służących wzbogaceniu oferty edukacyjnej, które rozwijają zainteresowania i pasje oraz kształtują oczekiwane postawy.
- Relacje między nauczycielami oraz sposób i formy komunikowania, sprzyjają twórczej analizie efektów podejmowanych i realizowanych w szkole działań oraz przekładają się na modyfikowanie i planowanie pracy we wszystkich obszarach funkcjonowania szkoły.
- Rodzice jako inicjatorzy założenia szkoły czują się odpowiedzialni za jej rozwój i szeroką promocję w środowisku.
- Współpraca szkoły z rodzicami i wieloma partnerami nakierowana jest na angażowanie ich do udziału w podejmowaniu decyzji dotyczących pracy szkoły i wyzwalanie aktywności.
- Absolwenci czują autentyczną więź ze szkołą poprzez podejmowane inicjatywy przy organizowaniu uroczystości i imprez.
- Jakość pracy szkoły jest efektem demokratycznego stylu zarządzania opartego na współpracy dyrektora z nauczycielami, uczniami i rodzicami.
Anna Rerak